برای شناخت بهتر جریانات فکری - سیاسی در دو قرن اخیر، بهتر است با سه واقعه تاریخی، بصورت اجمالی آشنا شویم:
- رنسانس
- جنگ جهانی اول
- جنگ جهانی دوم
رنسانس
یک دوره 300 ساله که از قرن 13 تا 16 میلادی ادامه داشت، در این دوره «قرون وسطی» به پایان رسید و «مدرنیته» آغاز گشت.
در این دوره جهان بینی مبتنی بر کلیسا افول کرده و شوق بازگشت به شکل جدیدی از «روم باستان» و «یونان باستان» رواج یافت.
حاکم سیاسی از نگاه مدرنیته، برخلاف امپراتورهای قرون وسطی، هیچگونه وابستگی سیاسی به کلیسا یا هر نهاد دیگری ندارد و می تواند مستقل باشد.
تحولات صنعت چاپ در دانش، کشف باروت در جنگ‌ها، شکل گیری بورس و بانکداری در معاملات، انقلاب «کوپرنیک» در نجوم باعث تغییرات زیاد و عمیقی شد.
آنچه باعث تثبیت فرهنگ مدرنیته شد، وقوع انقلاب صنعتی بعد از رنسانس بود.
جنگ جهانی اول
علل وقوع جنگ:
- رقابت اتریش و روسیه بر سر منطقه «بالکان» و رقابت فرانسه و آلمان بر سر مناطق «آلزاس» و «لرن»
- رواج ملی گرایی و وطن پرستی در اروپا
- تولید و دپوی شدید تسلیحات توسط دولت های اروپایی
- اتحاد و جبهه بندی بین کشورهای دخیل در جنگ
بهانه شروع جنگ: قتل ولیعهد اتریش-مجارستان به دست یک صربستانی.
جبهه بندی جنگ:
- متفقین: صربستان، روسیه، بریتانیا، فرانسه، بلژیک، منته‌نگرو، ژاپن، ایتالیا، پرتغال، رومانی، حجاز، آمریکا، یونان، تایلند.
- دولت‌های مرکزی: آلمان، عثمانی، اتریش-مجارستان، بلغارستان.
جنگ جهانی دوم
علل وقوع جنگ:
- انتقام‌جویی آلمان از شکست در جنگ اول و قرارداد تحمیلی ورسای.
- ملی‌گرایی در ایتالیا
- منازعات چین، شوروی و ژاپن در آسیا
بهانه شروع جنگ: حمله آلمان به لهستان.
جبهه بندی جنگ:
- متفقین: شوروی، آمریکا، انگلیس، چین، فرانسه.
- متحدین: آلمان، ژاپن، ایتالیا.
پس از پایان جنگ متفقین سازمان ملل متحد را تشکیل داده و برای خود بعنوان عضو دائم، حق «وتو» قرار دادند.
دو طیف سیاسی بعد از جنگ جهانی دوم
1. جریان راست:
لیبرالیسم کلاسیک/ نئولیبرالیسم
با شعار:
- مبارزه با خودکامگی دولت‌ها
- آزادی در چارچوب قانون
2. جریان چپ:
مارکسیسم/ کمونیسم/ سوسیالیسم
با شعار:
- مبارزه با سرمایه‌داری
- برابری و عدالت
مطلب پیشنهادی بعدی: